منتورینگ یک رابطه توسعه ای است که در آن دو فرد با هدف ایجاد رابطه ای مبتنی بر اعتماد، یک هدف مشترک برای یادگیری برقرار می کنند و این رابطه بر اساس اعتماد ساخته می شود. منتورینگ رابطه ای بین دو نفر است برای کمک به یکی از آن دو در بهبود تجربیات شغلی و شخصیتی خود و در این بین اعتماد برای توسعه رابطه لازم است و با متمرکز شدن بر یک طرف در رابطه یعنی منتی هدف اصلی یک رابطه منتورینگ پیگیری خواسته های منتی ها است؛ بنابراین، پیشرفت منتی هدف اصلی رابطه است (اربی و همکاران ۲۰۲۰). باس و همکارانش عنوان کردند تعاریف منتورینگ عموما بر سه عنصر مرکزی تمرکز دارند که عبارتنداز: الف- منتور شخصی است که تجربه بیشتری از منتی دارد. ب- منتور راهنمایی و دستورالعمل هایی با هدف تسهیل رشد و توسعه منتی ارائه می دهد. ج- این حقیقت که یک تعهد عاطفی بین منتور و منتی وجود دارد (باس و همکاران، ۲۰۱۸).
منتورینگ رابطه بین دو فرد است که بر اساس اعتماد به وجود می آید که در آن منتور فرصت های پیشرفت را در اختیار منتی و حمایت مداوم را از و به عمل می آورد. هر دو یک هدف مشترک از توسعه و رشد مستمر به وجود می آورند که به کیفیت رابطه کمک می کند(جیوتی و شارما، ۲۰۱۷). منتورینگ به عنوان یک وسیله برای حمایت و پیشرفت افراد تازه وارد در تعدادی از سازمان ها یک روش موفقیت آمیز شناخته شده در نظر گرفته می شود. شروع یک حرفه یک زمان دشوار برای افرادی که به تازگی در خصوص حرفه شان از لحاظ علمی یا عملی آموزش دیده اند به نظر می رسد. به نظر می رسد حمایت از این افراد برای تجربه اندوزی و یادگیری بلند مدت حرفه ضروری می باشد. منتورینگ یکی از این حمایت های شغلی و حرفه ای می باشد. منتورینگ یک فرایند برای انتقال غیر رسمی دانش و سرمایه اجتماعی می باشد. منتورینگ، ارتباط غیر رسمی معمولا چهره به چهره را طی یک دوره زمانی پیوسته به همراه دارد بین یک فرد که تصور می شود دانش مرتبط بیشتری، خرد، یا تجربه بیشتر(منتور) و یک شخص که تصور می شود که دانش، خرد و تجربه کمتر دارد(منتی) (تیلور و مکنزی، ۲۰۱۱). منتورها بایستی منتی ها را از طریق فرآیندهای تصدی و ارتقا حمایت و پشتیبانی نمایند (دانشمندی و همکاران، ۱۳۹۶).
مفهوم امروزی منتورینگ نشأت گرفته از ادبیات کلاسیک روزگاران گذشته است که منتور را شخصی خردمند، آگاه و پیشرو معرفی می کند که راه رشد و شکوفایی را به فرد پیرو خود نشان می دهد. منتور شخص با تجربه ای است که وظیفه راهنمایی و پرورش شخص کم تجربه را به عهده می گیرد. منتور اشاره به شخصی دارد که مجرب، راهنما و مشاور است. منتور، فردی آگاه، دانا، با اشراف به مطلب و اتکا به نفس کامل در مورد موضوع خاص، بصیر، فهیم، خردمند، مستعد و قادر به موشکافی از ظرایفی است که آن موضوع خاص از دید سایرین پنهان است. منتی شخصی است که برای رشد و توسعه حرفه ای و فردی خویش، شخص با تجربه و مورد اعتمادی را به عنوان منتور انتخاب می کند (اعتماد فر و همکاران، ۱۳۹۳).
منتور، کارمند ارشد مولد و با تجربه ای است که یک کارمند کم تجربه به نام کارآموز را توسعه می دهد. کارکردهای کلی و اصلی منتورینگ شامل کارکردهای کاراهه شغلی و کارکردهای روانی – اجتماعی است. کارکردهای کاراهه شغلی شامل در معرض گذاری، مربی گری و تکالیف چالش برانگیز می باشند. کارکردهای روانی – اجتماعی نیز شامل مدلسازی نقش، پذیرش و تایید، مشاوره و روابط دوستانه (رفاقت) است. همچنین برخی از اندیشمندان ، مدلسازی نقش را کارکردی مجزا و به عنوان کارکرد سوم منتورینگ محسوب می کنند. مطابق با تئوری یادگیری اجتماعی، افراد از طریق تعاملی که با فردی، رفتاری یا محیطی دارند، یاد می گیرند. همچنین افراد با مشاهده سایرین از راه مدلسازی نقش، یاد می گیرند. کارکرد مدلسازی نقش، کارآموزی با رفتارها، ارزش ها و نگرش هایی مناسب پرورش خواهد داد (عباسی و هاشمی، ۱۳۹۶).
منتورینگ رابطه ای است که در آن مدیری که در نقطه مرکزی کارراهه شغلی قرار دارد، به افرادی که در ابتدای مراحل کارراهه شغلی خود هستند، یاری می رساند. مهارت های فنی، بین فردی و سیاسی از جمله مهارت هایی است که از طریق چنین رابطه ای منتقل می شود (عباسی و هاشمی، ۱۳۹۶).
از منتورینگ می توان در انتقال تجارب در مراحل پیشرفته شناخت و مهارت برای مشاغل مختلف نظیر مدیریت، خلبانی، پرستاری، مدرسین، تکنسین ها و غیره استفاده نمود، جایی که روش های آموزشی سنتی قادر به بر آورده کردن نیازهای آموزشی این مشاغل در سطح پیشرفته نیستند. منتور یک راهنمای قابل اعتماد، معلم، مشاور، حامی، مربی و دوستی است که با اتکا به عقل و تجربیات خود، حمایت و هدایت دیگری را به عهده بگیرد و در فرد پرورش گیرنده بصیرت و خلاقیت ایجاد کرده و او را برای مسئولیت های زندگی و فعالیت های مشخصی آماده می سازد (کریمی مونقی و یزدی مقدم، ۱۳۹۳). هر چند که رسیدن به یک تعریف واحد از منتورینگ کار سخت و دشواری است اما تعاریف منتورینگ عموما بر سه عنصر مرکزی تمرکز دارند که عبارتنداز: الف- منتور شخصی است که تجربه بیشتری از منتی دارد. ب- منتور راهنمایی و دستورالعمل هایی با هدف تسهیل رشد و توسعه منتی ارائه می دهد. ج- این حقیقت که یک تعهد عاطفی بین منتور و منتی وجود دارد (باس و همکاران،۲۰۱۸)، در روش منتورینگ یک فرد با تجربه و آگاه (منتور)، فرد دارای تجربه کمتر (منتی) را حمایت می کند. برنامه منتورینگ راهنمایی جهت یادگیری مهارت های جدید، اتخاذ رفتارهای جدید و ایجاد محیط یادگیری حمایتی می باشد. منتورینگ یک فرآیند یاددهی- یادگیری بین منتور و منتی است که منجر به رشد و توسعه حرفه ای و فردی در کارکنان می شود (باقریه و همکاران، ۱۳۹۱)، منتورینگ دارای سه نقش می باشد که عبارتنداز: توسعه مسیر شغلی، حمایت روانی و مدل نقش و هر سه نقش منتورینگ باعث کاهش تعارض نقش می گردد (کیم و همکاران، ۲۰۱۵). منتورینگ عبارت است از رابطه بین دو فرد به طوری که یک فرد به عنوان راهنما (منتور) و فرد دیگر به عنوان دریافت کننده (منتی) راهنمایی و هدایت، به منظور تسهیل پیشرفت حرفه ای نقش دارند. در روش منتورینگ یک فرد با تجربه و آگاه (منتور)، فرد دارای تجربه کمتر (منتی) را حمایت می کند، وظایف منتور را می توان در چهار حیطه خلاصه نمود: حمایت، آموزش، تسهیل کننده و ارائه بازخورد. برنامه منتورینگ راهنمایی جهت یادگیری مهارت های جدید، اتخاذ رفتارهای جدید و ایجاد محیط یادگیری حمایتی می باشد. منتورینگ یک فرآیند یاددهی- یادگیری بین منتور و منتی است که منجر به رشد و توسعه حرفه ای و فردی در کارکنان می شود. منتورینگ رابطه ای است که در آن مدیری که در نقطه مرکزی کار راهه شغلی قرار دارد، به افرادی که در ابتدای مراحل کار راهه شغلی شان هستند، یاری می دهد منتورینگ، فرایندی جهت حمایت و اجتماعی کردن اعضای جدید سازمان می باشد. به طور کلی می توان گفت منتورینگ دارای سه نقش می باشد که عبارتنداز: توسعه مسیر شغلی، حمایت روانی و مدل نقش. (منبع جزوه تدریس منتورینگ علی قاسمی قاسموند)